Лясун – (у славянскай міфалогіі) лясны дух, чалавекападобная казачная істота, якая гаспадарыць у лясных гушчарах.
Аглядаючы свае ўладанні, Лясун вандруе ад узлеску да ўзлеску, начуючы на верхавінах высокіх дрэў, у дуплах, густых зарасніках. Лясны дух часцей за ўсё мае выгляд старога чалавека з белым, як бяроста ці воск, ніколі не загарэлым тварам, з вялізнымі цьмянымі вачыма свінцова-сіняга колеру, якія выглядаюць нерухомымі і ніколі не закрываюцца. Як і ўсе «нячысцікі», ён не мае ценю і не пакідае слядоў.
На тэматычным занятку «Максімаў домік» у нашым музеі дзеці знаёмяцца з гэтай казачнай істотай і вершамі Максіма Багдановіча.
Лясун
Сосны, елі, хвоя, хвошчы,
Цёмны мох.
Чую я – лясун касматы тут залёг.
Паваліўся ён на хвою,
На кару,
І ўсім калышэць, дзвіжэць
У бару.
1909
З цыкла «Лясун»
Прывольная, цёмная пушча:
Вялізныя ліпы, дубы,
Асінніка, ельніка гушча,
Між хвоі апаўшай - грыбы.
Ўсё дзіка, пустынна імшыцца,
Агністая спека стаіць.
На моху між спелай брусніцы
Лясун адзінокі ляжыць.
Каравая моршчыцца скура,
Аброс цёмным мохам, як пень,
Трасе галавою панура,
Бакі выгравае ўвесь дзень.
Гляджу на яго я уныла, -
На сэрцы і жаль, і жуда:
Ўсё знікла - і ўдаласць, і сіла!
Прапала, як дым, як вада!
1909
Лясун здольны паўтараць галасы розных лясных жыхароў: ад мядзведжага рыку да піску камара. Падчас агляду сваіх уладанняў ён можа падрабляць чалавечыя гукі: то свіст, то рогат, то моцнае плясканне ў далоні. Часам Лясун нават іржэ, як конь, мычыць, як карова, брэша, як сабака, мяўкае, як кошка. Лясун любіць насміхацца з чалавека, палохаючы яго: збівае з дарогі, прымушае блукаць па лесе.
Этнограф Адам Ягоравіч Багдановіч (бацька паэта Максіма Багдановіча) у сваёй кнізе «Пережіткі древнего міросозерцанія у белорусов» (Гродна, 1895) пра Лясуна напісаў так: «Он ростом в уровень с деревьями того леса, в котором разгуливает… Его сопровождают стада зверей и стаи птиц, особенно совы, филины, вороны и сороки. Голова его покрыта длинными кудрями, так что напоминает верхушку сосны; громадное туловище одето в звериные шкуры – волчьи и медвежьи – шерстью навыворот; руки и ноги толсты и крепки, как стволы дубов, глаза горят, как у волка или совы. В руках он держит иногда громадную дубину, которою ударяет по деревьям; оттого-то, как полагают, и слышится в лесу грохот…».
