Як вядома, дзіцячая цацка «конік-качалка» з’явілася яшчэ ў V стагоддзі н.э. у Старажытнай Грэцыі і хутка стала папулярнай. У эпоху позняга Сярэднявечча конік-качалка – гэта ўжо не звычайная забаўка для дзяцей, а сродак для практыкі рыцарскіх здольнасцей будучых воінаў. З’яўленне коніка-качалкі ў яго класічным выглядзе адносіцца прыблізна да XVII-XVIII стст. Такія цацкі былі папулярнымі ў Англіі сярод багатых слаёў насельніцтва і выкарыстоўваліся для навучання дзяцей адчуваць баланс падчас верхавой язды.
Коніка-качалку рабілі, у асноўным, з дрэва, амуніцыю і сядло – са скуры, вочы – са шкла, а сапраўдны конскі волас выкарыстоўвалі для грывы і хваста. Часам такія цацкі ператвараліся ў творы мастацтва і з’яўляліся шэдэўрамі ручной работы. Для багатых майстры ўпрыгожвалі конікаў пазалотай, у простых сем’ях сяляне майстравалі цацку з дрэва самастойна.
Паступова папулярнасць цацак расла, іх вытворчасць набывала прамысловы характар, і ўжо ў ХІХ ст. кожная краіна мела свае фірмовыя знакі. У Нямеччыне аддавалі перавагу роспісу цацак, у Англіі конікаў, у асноўным, выраблялі з разьбой. У сярэдзіне ХХ ст. захапленне конікамі-качалкамі пайшло на спад. Паступова яны выцясняліся новымі забаўкамі – дзіцячымі аўтамабілямі.
Цікавыя факты пра коніка-качалку:
- Паводле легенды, не расставаўся са сваім конікам-качалкай Чынгіз Хан. Вазіў яе з сабой у самыя далёкія паходы.
- Любіў скакаць на сваім драўляным коніку юны Аляксандр Македонскі.
- Цэзар пакінуў успаміны пра свайго першага «баявога» каня – любімага драўлянага коніка ў Рыме.
- Напалеону Банапарту, паводле легенды, коніка падарыў бацька, асабіста выразаўшы яго з дрэва. Гэтая забаўка заўсёды знаходзілася з імператарам і на востраве Св. Алены. Калі Напалеон памёр, англійскія салдаты, якія ахоўвалі яго, вырашылі, што гэтая цацка, павінна быць пахавана разам з ім, у той жа безназоўнай магіле.
- Ад бацькі ў падарунак атрымаў коніка, выразанага з альпійскай хвоі, і Папа Рымскі Ян XXIII.
- Сафія Анасіс, унучка Арыстоцеля Анасіс, гаспадыня самай натуралістычнай забаўкі – гэты конік мае натуральныя грыву і хвост, а зубы ў яго зроблены са злепка сапраўднага каня. Капыты гэтай цацкі пакрыты пласцінамі з панцыра чарапахі.
- Па дадзеных Кнігі рэкордаў Гінэса за 2006 год, самы вялікі конь-качалка, створаны ў 2000 годзе, вышынёю 2,317 метраў і важыць амаль 500 кілаграмаў.
У Музеі Максіма Багдановіча можна паглядзець на коніка-качалку, з якімі гулялі дзеці ў ХІХ ст.
